Nabestaandenpensioen zorgt ervoor dat je partner en kinderen na jouw overlijden toch een inkomen hebben. Zo kunnen ze de vaste lasten, zoals de hypotheek, blijven betalen. Hoeveel en hoe lang je nabestaanden dit krijgen, hangt af van je pensioenregeling, je relatiestatus en of je alles goed hebt geregeld. Lees verder om te zien waar je op moet letten en wat je kunt doen.
Geschreven op 5 september 2025
Nabestaandenpensioen zorgt ervoor dat je partner en kinderen na jouw overlijden een inkomen ontvangen. Dit kan via de wettelijke ANW-regeling of aanvullend partner- en wezenpensioen van je pensioenfonds of verzekeraar. Je bouwt rechten op zolang je werkt (opbouwrecht) of bent verzekerd zolang je deelneemt aan de pensioenregeling (risicodekking). Je partner en kinderen hebben recht op uitkeringen als ze voldoen aan de gestelde voorwaarden, zoals registratie bij het pensioenfonds en het voldoen aan de ANW-criteria.
De hoogte en duur van de uitkering hangen af van het pensioenreglement, de gekozen dekking en je persoonlijke situatie. Partnerpensioen kan levenslang of tijdelijk zijn, wezenpensioen geldt per kind en stopt bij een bepaalde leeftijd of het einde van een studie. Banken kijken bij een hypotheekaanvraag naar het nabestaandeninkomen: een levenslang partnerpensioen telt volledig mee, tijdelijke uitkeringen of de ANW maar beperkt. Een overlijdensrisicoverzekering kan inkomensverlies opvangen als uitkeringen stoppen.
Belangrijke aandachtspunten zijn het tijdig aanmelden van je partner, het controleren van je pensioenoverzicht en het plannen van je financiën rond de einddata van uitkeringen. Bij scheiding worden pensioenrechten verdeeld, wat invloed heeft op het partnerpensioen. Controleer altijd de voorwaarden van je pensioenfonds en zorg dat je administratie op orde is om verrassingen te voorkomen.
Je kunt op twee manieren recht krijgen op zo’n uitkering. De eerste is opbouwrecht: dat bouw je op zolang je werkt. De tweede is risicodekking: die geldt alleen zolang je actief deelneemt aan de pensioenregeling. De dekking start bij overlijden en stopt als je niet meer aan de voorwaarden voldoet. Je partner en kinderen kunnen recht hebben op deze uitkering als ze aan de gestelde eisen voldoen.
Voor de ANW geldt: je krijgt alleen een uitkering als je aan de wettelijke eisen voldoet. Bijvoorbeeld als je een jong kind hebt of minstens 45% arbeidsongeschikt bent. Het aanvullend pensioen bestaat uit partnerpensioen (voor je partner, levenslang of tijdelijk) en wezenpensioen (per kind). De precieze regels staan in het reglement of de polis. De uitkering begint bij overlijden en stopt bijvoorbeeld als je partner de AOW-leeftijd bereikt, hertrouwt, gaat samenwonen of als je kinderen een bepaalde leeftijd bereiken. Je moet je partner aanmelden volgens de regels van het pensioenfonds. Zonder registratie heb je vaak geen recht.
Je krijgt rechten door deel te nemen aan een pensioenregeling, je partner aan te melden en aan de ANW-criteria te voldoen. Belangrijke momenten zijn overlijden tijdens of na je dienstverband, partnerregistratie vóór overlijden en ANW-toegang via een kind, leeftijd of arbeidsongeschiktheid. Je mag verschillende uitkeringen combineren, maar .
Er zijn verschillende thema’s die hierbij horen:
Elk onderwerp behandelt een deel: van het doel en de bron van rechten tot de rekenregels en keuzemomenten. Bijvoorbeeld: hoe werkt de ANW, hoe bepaal je of je partner recht heeft, hoe zit het met de leeftijd van kinderen en wat gebeurt er als je kiest voor uitruil?
Het idee is eenvoudig: nabestaandenpensioen zorgt ervoor dat je partner en kinderen na jouw overlijden niet zonder inkomen zitten. Je partner krijgt een aanvulling op het inkomen, je kinderen ontvangen een eigen uitkering.
Het minimum is de ANW, maar die is niet voor iedereen en hangt af van je situatie. Daarnaast kun je via je werk of zelf een aanvullend partner- en wezenpensioen regelen. Hoeveel en hoe lang, staat vast in het reglement. Partnerpensioen is voor het levensonderhoud van je partner, wezenpensioen is per kind en staat los van het inkomen van je partner.
Hier zie je in één oogopslag welke uitkeringen er zijn en wat de voorwaarden zijn:
| Uitkering | Voor wie | Bron | Voorwaarden | Stopmomenten |
|---|---|---|---|---|
| ANW | Partner | SVB | Wettelijke criteria | AOW, hertrouwen, samenwonen, kind 18 |
| Partnerpensioen | Partner | Pensioenfonds | Reglement, registratie | Reglement, evt. relatie |
| Wezenpensioen | Kind(eren) | Pensioenfonds | Leeftijd, studie, reglement | Leeftijdsgrens, studie stopt |
Voor partners: de ANW ontvang je alleen als je aan de wettelijke eisen voldoet en . Partnerpensioen hangt af van het reglement, kan levenslang of tijdelijk zijn en start bij overlijden. Voor kinderen: wezenpensioen is per kind, en stopt als het kind een bepaalde leeftijd bereikt of niet meer studeert. ANW stopt bij bepaalde gebeurtenissen, aanvullend pensioen volgt vaste regels en .
Hier zie je in een tabel hoe het werkt:
| Status | Dekking | Partner geregistreerd | Recht op uitkering |
|---|---|---|---|
| Actief | Risico | Ja | Ja |
| Actief | Opbouw | Ja | Ja |
| Uitdienst | Risico | – | Nee |
| Uitdienst | Opbouw | Ja | Ja |
Je relatiestatus heeft invloed op je pensioen. Was je eerder getrouwd? Dan kan je ex-partner recht hebben op een deel van je partnerpensioen. Bij een scheiding wordt het pensioen verdeeld over de periode dat jullie samen waren. Kinderen hebben altijd recht op wezenpensioen, of je nu een partner hebt of niet.
Voor elke situatie gelden andere regels en heb je verschillende papieren nodig. Een ex-partner kan recht hebben op een deel van het partnerpensioen over de periode dat jullie samen waren. In het pensioenreglement staat precies wie waar recht op heeft.
Ga je trouwen of een geregistreerd partnerschap aan? Dan krijgt het pensioenfonds dit meestal automatisch door. Woon je samen, dan moet je meer regelen en extra bewijzen aanleveren. Het is belangrijk om je partner op tijd aan te melden bij het pensioenfonds.
Na een scheiding kan het pensioen worden verdeeld of omgezet in een apart recht voor je ex-partner. Dit heeft gevolgen voor wat je huidige partner later krijgt.
Je ex kan recht hebben op een deel van het partnerpensioen over de periode dat jullie samen waren. Dit staat in het pensioenreglement en in de afspraken die jullie bij de scheiding hebben gemaakt.
Hoe het pensioen wordt verdeeld, hangt af van wanneer jullie zijn gescheiden en hoe lang jullie samen waren tijdens je loopbaan. Soms krijgt de ex-partner voorrang op een deel van het partnerpensioen. Deze afspraken leg je vast in het scheidingsconvenant en moeten op tijd worden doorgegeven aan de pensioenuitvoerder.
Na een scheiding verandert je partnerstatus en worden pensioenrechten verdeeld. Dit heeft invloed op je dekking en op hoeveel je kunt lenen voor een hypotheek.
Geef wijzigingen door aan de pensioenuitvoerder, laat het bijzondere partnerpensioen verwerken en werk je partnerregistratie bij. Voor je hypotheek betekent dit dat je opnieuw moet kijken naar hoeveel je kunt lenen, nu op basis van alleen jouw inkomen en de veranderde dekking bij overlijden.
Na een scheiding moet je een aantal dingen regelen: je past je partnergegevens aan, stuurt de scheidingspapieren naar de pensioenuitvoerder, bekijkt je overlijdensrisicoverzekering opnieuw en informeert je hypotheekverstrekker als dat nodig is. Je financiële ruimte wordt opnieuw berekend op basis van je nieuwe situatie.
Hypotheekverstrekkers kijken naar je nabestaandeninkomen als onderdeel van je financiële situatie. Hoeveel dit meetelt hangt af van hoe lang je het ontvangt en waar het vandaan komt. Een levenslang partnerpensioen weegt zwaarder dan een tijdelijke uitkering. De ANW-uitkering telt maar beperkt mee, en elke bank heeft hier eigen regels voor. Banken verdelen je toekomst in verschillende periodes en kijken vooral naar de periode waarin je het minste verdient om te bepalen wat je maximaal kunt lenen.
Banken letten vooral op hoe lang je inkomsten doorlopen bij je hypotheekaanvraag. Uitkeringen met een einddatum zorgen dat je daarna minder kunt lenen. De bank wil zeker weten dat je ook na het stoppen van tijdelijke uitkeringen je maandlasten kunt blijven betalen. Het is verstandig om vooraf na te denken over hoe je omgaat met minder inkomen als bepaalde uitkeringen wegvallen.
Een levenslang partnerpensioen telt volledig mee bij je hypotheekaanvraag, omdat je dit blijft ontvangen. Bij een tijdelijk partnerpensioen kijkt de bank naar de resterende looptijd en telt dit naar verhouding mee. De ANW-uitkering telt alleen mee als je deze nu ontvangt en duidelijk is wanneer deze stopt. Wezenpensioen telt niet mee voor je hypotheek. AOW mag pas meetellen vanaf het moment dat je partner de AOW-leeftijd bereikt.
De bank bepaalt welk deel van je inkomen naar woonlasten mag gaan op basis van de periode waarin je het minste vaste inkomen hebt. Als bepaalde uitkeringen stoppen, moet je nog steeds je hypotheek kunnen betalen. Het is dus belangrijk om een plan te maken voor de periode waarin je inkomen lager wordt. Banken gebruiken de periode met het laagste inkomen als basis voor het maximale leenbedrag.
Een overlijdensrisicoverzekering kan een tekort aan inkomen na overlijden opvangen. De looptijd van deze verzekering sluit idealiter aan op het moment waarop uitkeringen stoppen, zoals het einde van een tijdelijk partnerpensioen of de start van de AOW. Het verzekerde bedrag moet passen bij je resterende hypotheekschuld en eventuele tekorten in je maandelijkse inkomen. Soms vraagt de bank om de verzekering aan hen te verpanden als extra zekerheid. Door de verzekering goed af te stemmen op je pensioenrechten, zorg je voor voldoende inkomen in elke periode.
Voor de juiste dekking maak je een overzicht van wanneer uitkeringen stoppen. Daarna bereken je per periode wat je netto-inkomen is en wat je maandlasten zijn. Het verschil bepaalt hoeveel verzekeringsgeld je nodig hebt. Je kiest een verzek